W dobie dynamicznego rozwoju narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (AI), organizacje coraz częściej poszukują ram prawnych i zarządczych, które pomogą im wdrażać te technologie w sposób odpowiedzialny, zgodny z przepisami oraz oczekiwaniami interesariuszy. Norma ISO/IEC 42001:2023 odpowiada na tę potrzebę, oferując strukturalne podejście do zarządzania systemami AI w organizacjach.
Poniżej prezentujemy 10 kluczowych kroków, które pomogą w skutecznym wdrożeniu ISO 42001:
1. Zdobądź wiedzę o normie ISO 42001
Pierwszym krokiem jest zrozumienie zakresu, struktury oraz wymagań normy. Warto zapoznać się nie tylko z samą treścią dokumentu, ale również z kontekstem jego powstania i relacją do innych standardów, takich jak ISO 27001 czy ISO 9001. Pomocne będą szkolenia oraz konsultacje z audytorami i ekspertami ds. zarządzania AI.
2. Określ kontekst organizacji i potrzeby interesariuszy
Zidentyfikuj otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne organizacji, a także potrzeby i oczekiwania stron zainteresowanych. Dotyczy to m.in. klientów, regulatorów, partnerów biznesowych, a także pracowników i użytkowników końcowych systemów AI.
3. Zdefiniuj zakres systemu zarządzania AI
Na tym etapie należy ustalić, które procesy, produkty, jednostki organizacyjne lub systemy AI będą objęte systemem zarządzania. Zakres powinien być realny do wdrożenia, ale też zgodny z rzeczywistym oddziaływaniem AI w organizacji.
4. Przeprowadź ocenę ryzyk i szans związanych z AI
ISO 42001 kładzie nacisk na zarządzanie ryzykiem – nie tylko technicznym, ale również prawnym, etycznym i społecznym. Organizacja powinna zidentyfikować ryzyka związane z użyciem AI i przygotować odpowiednie środki zaradcze.
5. Ustal politykę AI oraz cele systemu zarządzania
Konieczne jest opracowanie jasnej polityki dotyczącej zarządzania sztuczną inteligencją, zgodnej z wartościami organizacji. Polityka ta powinna być zakomunikowana w całej firmie, a cele operacyjne powinny być mierzalne i ukierunkowane na doskonalenie.
6. Zaprojektuj i wdroż system zarządzania AI
W tym kroku należy stworzyć strukturę odpowiedzialności, procedury i zasady operacyjne. Wdrożenie powinno objąć m.in. zasady odpowiedzialnego rozwoju i użytkowania AI, dokumentację procesów oraz mechanizmy nadzoru i zgodności.
7. Przeprowadź szkolenia i zwiększ świadomość
Skuteczne zarządzanie AI wymaga zaangażowania ludzi. Organizacja powinna zapewnić szkolenia dla pracowników, zwłaszcza tych zaangażowanych w rozwój, wdrażanie i monitorowanie systemów AI. Kluczowe są także działania zwiększające ogólną świadomość etyczną i prawną związaną z AI.
8. Monitoruj, mierzyć i raportuj skuteczność systemu
W ramach systemu zarządzania należy wdrożyć mechanizmy monitorowania i pomiaru realizacji celów oraz przestrzegania procedur. Dane te stanowią podstawę do oceny skuteczności i podejmowania decyzji o zmianach.
9. Przeprowadź audyty wewnętrzne i przegląd zarządzania
Regularne audyty oraz przeglądy zarządzania są nieodzownym elementem norm ISO. Pomagają one identyfikować obszary wymagające poprawy, potwierdzać zgodność z wymaganiami oraz zapewniać ciągłe doskonalenie systemu.
10. Wdrażaj działania doskonalące i utrzymuj zgodność
Ostatnim krokiem jest nieustanne doskonalenie systemu zarządzania AI – poprzez analizę niezgodności, działania korygujące i aktualizację procedur. System powinien być żywym mechanizmem, który adaptuje się do zmian technologicznych, regulacyjnych i organizacyjnych.
Wdrożenie ISO/IEC 42001:2023 nie jest jednorazowym projektem, ale procesem wymagającym zaangażowania całej organizacji. Przynosi jednak wymierne korzyści – od zwiększenia zaufania interesariuszy, przez lepsze zarządzanie ryzykiem, po przygotowanie organizacji na nadchodzące regulacje prawne dotyczące AI, w tym rozporządzenie AI Act.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak skutecznie zaplanować wdrożenie systemu zgodnego z ISO 42001 lub przeprowadzić wewnętrzny audyt AI, skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy
